صالحین از زمان انبیاء شروع شد
شنبه, ۲۸ دی ۱۳۹۲، ۱۲:۰۶ ب.ظ
حجت الاسلام والمسلمین علیرضا رجالی ملقب به رجالی تهرانی، مسئول دفتر نهاد مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در دانشکده های مدیریت و روانشناسی دانشگاه تهران می باشند و حدودا دو سال است که به صورت رسمی در سِمت سرمربی صالحین ناحیه مسلم بن عقیل فعالیت دارند. یکی از معضلاتی که ایشان در این گفت وگو به آن اشاره نمودند، آمارزدگی است، یعنی اینکه باید بیشتر تمرکز را به محتوای تربیتی و آموزشی اختصاص داد و نَه به ارائه آمار و ارقامی که شاید هم صحیح نباشند.
در ادامه گفتگوی خبرنگار صالحین را، با سرمربی طرح صالحین ناحیه مسلم بن عقیل خواهید خواند:
**نگاه دین اسلام به تربیت، رشد استعدادهای درونی افراد بر اساس آموزه های اسلامی می باشد**
** تربیت، آموزش و پرورش اسلامی به چه گونه ای است؟
نگاهی که بعضی افراد نسبت به تربیت دارند، ناخداگاه به سَمت صنعت می رود و کسی که مسئولیت تربیت و آموزش را بر عهده می گیرد را صنعتگر می نامند. در صورتی که صنعتگر شخصی است که مواد اولیه را با توجه به سلیقه و نیاز خود طراحی می کند و شکل می دهد.
اما شهید مطهری(ره) مربی را در نقش یک باغبان می دانستند، زیرا باغبان کسی است که بذر را می کارد و اولین کاری که انجام می دهد شرایط را برای رشد این بذر که استعدادهایش از قبل مشخص است فراهم می کند. بطور مثال یک بذر سیب فقط تبدیل به یک درخت سیب می شود و نه بیشتر. دومین کاری که یک باغبان برای بذر انجام می دهد این است که موانع را از سر راه بر دارد و علف های هرز و آفت ها را از آن بذر دور گناه دارد.
در تربیت و آموزش باید به استعدادهای اولیه و علاقه مندی های افراد توجه داشته باشیم و همچنین سعی کنیم تا شرایط را به گونه ای فراهم سازیم که استعدادها و علاقه های افراد رشد کند و موانعی که می تواند در پرورش آنها اثر منفی داشته باشد را کنار بزنیم. در تربیت و آموزش می توان به والدین به عنوان اولین مربیانی که می توانند نقش اصلی و اساسی را ایفا کنند نگاه کرد.
در مسیر تربیت اسلامی، مربی باید تحمل و ایثار بالایی داشته باشد، زیرا احتمال دارد که روند پیشرفت تربیت طولانی و دشوار باشد. به طور مثال در بعضی از موارد که از متربیان اعمال اشتباهی سر می زند ولی به پایه و اساس ضربه نمی زند و جزء فرعیات هستند، باید تغافل و چشم پوشی داشته باشیم و در حد یک تذکر باشد و نه بیشتر، زیرا خود این تذکر یک تربیت و آموزش است.
یکی از دلایل دیگری که تربیت مقدم است بر آموزش و اینکه مربی باید در این زمینه صبر و شکیبایی زیادی در داشته باشد این است که آموزش فقط باعث رشد علمی می شود ولی تربیت باعث می شود که بشر رشد همه جانبه داشته باشد و جهت و هدف خود را مشخص کند. اگر علم در خدمت ارزش های دینی قرار نگیرد قطعاً باعث بوجود آمد آفت هایی در جامعه می شود.
**تاریخچه صالحین از زمان انبیاء شروع شد و در دوران امام صادق(ع) رواج بیشتری پیدا کرد و تا به الآن ادامه دارد**
**تاریخچه شجره طیبه صالحین به چه زمانی باز می گردد؟
خود کلمه و لفظ مرکب طرح شجره طیبه صالحین که به تازگی رواج پیدا کرده است، اما صالحین و حلقه های معرفتی سابقه بسیار دیرینه ای دارند و از زمان اولین پیامبران اجرا می شده است و افراد خبره و نخبه ای در آن حلقه های معرفتی تربیت می شدند که اساتید آنها خود پیامبران بوده اند.
حواریون در حقیقت اعضای حلقه معرفتی بودند که در مسیر تربیت دینی قرار داشتند که استاد و گرداننده آن حضرت عیسی(ع) بودند. در عصر ظهور و گسترش اسلام و دوران پیامبر اکرم(ص)، این حلقه های معرفتی تکمیل تر شدند به گونه ای که حلقه های متعددی در مساجد جهت عبادت و فراگیری معرفت دینی و اسلامی بوجود آمدند که معمولاً گرداننده آن حلقه ها خود پیامبر و یا اصحاب ایشان بودند.
اهمیتی که پیامبر اسلام(ص) به مساله های معرفتی می دادند بسیار زیاد بود، بطوری که در روایات آمده است، وقتی ایشان وارد مسجد می شدند از میان دو دسته عابدین و عالمین به جمع افرادی می پیوستند که مشغول علم آموزی و معرفت افزایی بودند؛ زیرا این معرفت است که عابد حقیقی و جهادگر واقعی را بوجود می آورد و دین را حفظ می کند و در مقابل شبه ها و فتنه ها حفظ می کند.
در دوران امام صادق(ع) حلقه های معرفتی سازمان یافته تر شدند و گروه های مذهبی متعددی در کشورهای عربستان، عراق و ایران بوجود آمدند و خود امام نیز متخصصانی مانند جابربن حیان، حشام و زراره را در حوزه های مختلف علوم تربیت کردند تا به عنوان استاد و مربی مسئولیت حلقه ها و گروه ها را به عهده بگیرند. به طور کل شجره طیبه صالحین و حلقه های معرفتی که امروزه مشاهده می شود، برگرفته از حلقه های معرفتی دوران امام صادق(ع) می باشند.
**در اجرای این طرح ضعف هایی وجود دارد که با گذشت زمان و کسب تجربه برطرف می شود**
**در طرح صالحین با چه مشکلات و معضلاتی روبه رو هستیم؟
البته در این طرح نیز اشکالات و ضعف هایی نیز وجود دارد که کاملا طبیعی است، زیرا هر طرح و یا پروسه بزرگی که شکل می گیرد در ابتدای اجرا و سال های اولیه نقاط ضعفی دارد و با موانعی روبه رو می شود، که با گذشت زمان و کسب تجربیات می توان آنها را برطرف نمود. بنده از همان ابتدا که مسئولیت سرمربی را بر عهده گرفتم تاکید داشتم که در این طرح باید دقت داشته باشیم تا از لحاظ محتوا همانند بعضی از طرح ها دچار آمارزدگی نشویم، یعنی آمار و ارقامی که به مسئولین و رده های بالاتر تحویل می دهیم با واقعیت مغایرت نداشته باشد. اما متاسفانه در بعضی از قسمت ها با این معضل مواجه شده ایم و آمارهای ارائه شده با واقعیت همخوانی ندارند و فقط گزارش هایی برای رفع تکلیف ارائه می شوند. یکی دیگر از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم این است که مربیان و سرمربیان زنجیره ارتباطی مداوم و موثری ندارند.
درکل حوزه ها و پایگاه هایی که توانسته اند هماهنگی بیشتری میان بخش های مختلف بدنه این طرح از جمله نوع تربیت، محتوای آموزشی و ارتباط بین سرگروه ها، مربیان و سرمربیان را بوجود آورند و مستحکم کنند موفق تر بوده اند.
**امام جماعت می تواند در امر رشد معرفتی و علمی حلقه های صالحین موثر باشد**
**ائمه جماعت در این طرح چه نقشی دارند و چگونه می توانند باعث اتحادِ حلقه های صالحین شوند؟
از آن جایی که امام جماعت مساجد بر مسائل دینی و تربیتی تلسط دارد و از طرفی می تواند هماهنگی و کنترل بیشتری بر مردم داشته باشد، در این طرح به عنوان مربی انتخاب می شود. معمولاً افرادی که در قالب این طرح فعالیت دارند، با امام جماعت هماهنگ هستند و از ایشان حرف شنوی دارند، که از این بابت امام جماعت می تواند با حلقه های معرفتی صالحین ارتباط خوبی برقرار کند و باعث بوجود آمدن اتحاد و وحدت بین آنها شود.
از طرفی چون امام جماعت در حوزه های مختلف دین تحصیلات تخصصی دارد می تواند در امر رشد معرفتی و علمی اعضای حلقه ها موثر باشد.
امام جماعت یک مربی و مشاور می باشد، بنابراین سرگروه ها باید تحت نظر ایشان انتخاب شوند و مطالب و موضوعات تربیتی و آموزشی را با هماهنگی به متربیان انتقال دهند؛
از آنجایی که پایه اصلی این طرح نوجوانان و جوانان هستند، امام جماعت می تواند با ارتباط گیری با این قشر نقش مهمی را در جذب و آموزش آنها داشته باشد.
**از ظرفیت نماز جماعت برای جذب بیشتر نوجوانان و جوانان استفاده کنیم**
**چه راههایی برای جذب نوجوانان و جوانان پیشنهاد می کنید؟
یکی از مهم ترین فعالیتی که در مساجد صورت می گیرد اقامه نماز جماعت می باشد، که می توان از ظرفیت نماز جماعت برای جذب نوجوانان و جوانان استفاده نمود. در نمازهای جماعت باید از نوجوانان در بخشهای مختلف مثل، اذان، مُکبری و قرائت قرآن استفاده نمود تا برای آنها جذاب تر باشد. در کل نمازهای جماعت ظرفیت بالایی برای نقش آفرینی قشر نوجوان و جوان دارد.
**از آثار و اندیشه شهدا جهت آموزش به متربیان استفاده شود**
**قبل از اجرای طرح صالحین، چه برنامه هایی برای پرورش مخاطبین انجام می دادید و در حال حاضر چه فعالیت هایی را در نظر دارید؟
طرح شجره طیبه صالحین یک کار سازمان یافته و تشکیلاتی تر نسبت به فعالیت هایی است که قبلا روحانیون به صورت پراکنده انجام می دادند.
قبل از اینکه طرح صالحین به صورت رسمی شکل بگیرد، برای پرورش نوجوانان و جوانان جلسات معرفت افزایی خصوصاً دانشجویان و طلاب برگزار می کردیم. قبل از این طرح و چه در حال حاضر سعی می کنیم که آثار شهید مطهری را ملاک و الگو قرار دهیم و آثار ایشان را مورد بحث و گفتگو قرار می دهیم و معمولاً نیز سعی می کنیم تا این جلسات به صورت دوطرفه باشد، یعنی بصورت پرسش و پاسخ بین متربیان و سرگروه ها یا مربی؛ و در این میان آموزش هایی نیز در نظر داری
صالحین از زمان انبیاء شروع شد در دوران امام صادق(ع) رواج پیدا کرد و تا به الآن ادامه دارد.
حجت السلام رجالی:در مسیر تربیت اسلامی، مربی باید تحمل و ایثار بالایی
داشته باشد، زیرا احتمال دارد که روند پیشرفت تربیت طولانی و دشوار باشد.
حجت الاسلام والمسلمین علیرضا رجالی ملقب به رجالی تهرانی، مسئول دفتر نهاد مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در دانشکده های مدیریت و روانشناسی دانشگاه تهران می باشند و حدودا دو سال است که به صورت رسمی در سِمت سرمربی صالحین ناحیه مسلم بن عقیل فعالیت دارند. یکی از معضلاتی که ایشان در این گفت وگو به آن اشاره نمودند، آمارزدگی است، یعنی اینکه باید بیشتر تمرکز را به محتوای تربیتی و آموزشی اختصاص داد و نَه به ارائه آمار و ارقامی که شاید هم صحیح نباشند.
در ادامه گفتگوی خبرنگار صالحین را، با سرمربی طرح صالحین ناحیه مسلم بن عقیل خواهید خواند:
**نگاه دین اسلام به تربیت، رشد استعدادهای درونی افراد بر اساس آموزه های اسلامی می باشد**
** تربیت، آموزش و پرورش اسلامی به چه گونه ای است؟
نگاهی که بعضی افراد نسبت به تربیت دارند، ناخداگاه به سَمت صنعت می رود و کسی که مسئولیت تربیت و آموزش را بر عهده می گیرد را صنعتگر می نامند. در صورتی که صنعتگر شخصی است که مواد اولیه را با توجه به سلیقه و نیاز خود طراحی می کند و شکل می دهد.
اما شهید مطهری(ره) مربی را در نقش یک باغبان می دانستند، زیرا باغبان کسی است که بذر را می کارد و اولین کاری که انجام می دهد شرایط را برای رشد این بذر که استعدادهایش از قبل مشخص است فراهم می کند. بطور مثال یک بذر سیب فقط تبدیل به یک درخت سیب می شود و نه بیشتر. دومین کاری که یک باغبان برای بذر انجام می دهد این است که موانع را از سر راه بر دارد و علف های هرز و آفت ها را از آن بذر دور گناه دارد.
در تربیت و آموزش باید به استعدادهای اولیه و علاقه مندی های افراد توجه داشته باشیم و همچنین سعی کنیم تا شرایط را به گونه ای فراهم سازیم که استعدادها و علاقه های افراد رشد کند و موانعی که می تواند در پرورش آنها اثر منفی داشته باشد را کنار بزنیم. در تربیت و آموزش می توان به والدین به عنوان اولین مربیانی که می توانند نقش اصلی و اساسی را ایفا کنند نگاه کرد.
در مسیر تربیت اسلامی، مربی باید تحمل و ایثار بالایی داشته باشد، زیرا احتمال دارد که روند پیشرفت تربیت طولانی و دشوار باشد. به طور مثال در بعضی از موارد که از متربیان اعمال اشتباهی سر می زند ولی به پایه و اساس ضربه نمی زند و جزء فرعیات هستند، باید تغافل و چشم پوشی داشته باشیم و در حد یک تذکر باشد و نه بیشتر، زیرا خود این تذکر یک تربیت و آموزش است.
یکی از دلایل دیگری که تربیت مقدم است بر آموزش و اینکه مربی باید در این زمینه صبر و شکیبایی زیادی در داشته باشد این است که آموزش فقط باعث رشد علمی می شود ولی تربیت باعث می شود که بشر رشد همه جانبه داشته باشد و جهت و هدف خود را مشخص کند. اگر علم در خدمت ارزش های دینی قرار نگیرد قطعاً باعث بوجود آمد آفت هایی در جامعه می شود.
**تاریخچه صالحین از زمان انبیاء شروع شد و در دوران امام صادق(ع) رواج بیشتری پیدا کرد و تا به الآن ادامه دارد**
**تاریخچه شجره طیبه صالحین به چه زمانی باز می گردد؟
خود کلمه و لفظ مرکب طرح شجره طیبه صالحین که به تازگی رواج پیدا کرده است، اما صالحین و حلقه های معرفتی سابقه بسیار دیرینه ای دارند و از زمان اولین پیامبران اجرا می شده است و افراد خبره و نخبه ای در آن حلقه های معرفتی تربیت می شدند که اساتید آنها خود پیامبران بوده اند.
حواریون در حقیقت اعضای حلقه معرفتی بودند که در مسیر تربیت دینی قرار داشتند که استاد و گرداننده آن حضرت عیسی(ع) بودند. در عصر ظهور و گسترش اسلام و دوران پیامبر اکرم(ص)، این حلقه های معرفتی تکمیل تر شدند به گونه ای که حلقه های متعددی در مساجد جهت عبادت و فراگیری معرفت دینی و اسلامی بوجود آمدند که معمولاً گرداننده آن حلقه ها خود پیامبر و یا اصحاب ایشان بودند.
اهمیتی که پیامبر اسلام(ص) به مساله های معرفتی می دادند بسیار زیاد بود، بطوری که در روایات آمده است، وقتی ایشان وارد مسجد می شدند از میان دو دسته عابدین و عالمین به جمع افرادی می پیوستند که مشغول علم آموزی و معرفت افزایی بودند؛ زیرا این معرفت است که عابد حقیقی و جهادگر واقعی را بوجود می آورد و دین را حفظ می کند و در مقابل شبه ها و فتنه ها حفظ می کند.
در دوران امام صادق(ع) حلقه های معرفتی سازمان یافته تر شدند و گروه های مذهبی متعددی در کشورهای عربستان، عراق و ایران بوجود آمدند و خود امام نیز متخصصانی مانند جابربن حیان، حشام و زراره را در حوزه های مختلف علوم تربیت کردند تا به عنوان استاد و مربی مسئولیت حلقه ها و گروه ها را به عهده بگیرند. به طور کل شجره طیبه صالحین و حلقه های معرفتی که امروزه مشاهده می شود، برگرفته از حلقه های معرفتی دوران امام صادق(ع) می باشند.
**در اجرای این طرح ضعف هایی وجود دارد که با گذشت زمان و کسب تجربه برطرف می شود**
**در طرح صالحین با چه مشکلات و معضلاتی روبه رو هستیم؟
البته در این طرح نیز اشکالات و ضعف هایی نیز وجود دارد که کاملا طبیعی است، زیرا هر طرح و یا پروسه بزرگی که شکل می گیرد در ابتدای اجرا و سال های اولیه نقاط ضعفی دارد و با موانعی روبه رو می شود، که با گذشت زمان و کسب تجربیات می توان آنها را برطرف نمود. بنده از همان ابتدا که مسئولیت سرمربی را بر عهده گرفتم تاکید داشتم که در این طرح باید دقت داشته باشیم تا از لحاظ محتوا همانند بعضی از طرح ها دچار آمارزدگی نشویم، یعنی آمار و ارقامی که به مسئولین و رده های بالاتر تحویل می دهیم با واقعیت مغایرت نداشته باشد. اما متاسفانه در بعضی از قسمت ها با این معضل مواجه شده ایم و آمارهای ارائه شده با واقعیت همخوانی ندارند و فقط گزارش هایی برای رفع تکلیف ارائه می شوند. یکی دیگر از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم این است که مربیان و سرمربیان زنجیره ارتباطی مداوم و موثری ندارند.
درکل حوزه ها و پایگاه هایی که توانسته اند هماهنگی بیشتری میان بخش های مختلف بدنه این طرح از جمله نوع تربیت، محتوای آموزشی و ارتباط بین سرگروه ها، مربیان و سرمربیان را بوجود آورند و مستحکم کنند موفق تر بوده اند.
**امام جماعت می تواند در امر رشد معرفتی و علمی حلقه های صالحین موثر باشد**
**ائمه جماعت در این طرح چه نقشی دارند و چگونه می توانند باعث اتحادِ حلقه های صالحین شوند؟
از آن جایی که امام جماعت مساجد بر مسائل دینی و تربیتی تلسط دارد و از طرفی می تواند هماهنگی و کنترل بیشتری بر مردم داشته باشد، در این طرح به عنوان مربی انتخاب می شود. معمولاً افرادی که در قالب این طرح فعالیت دارند، با امام جماعت هماهنگ هستند و از ایشان حرف شنوی دارند، که از این بابت امام جماعت می تواند با حلقه های معرفتی صالحین ارتباط خوبی برقرار کند و باعث بوجود آمدن اتحاد و وحدت بین آنها شود.
از طرفی چون امام جماعت در حوزه های مختلف دین تحصیلات تخصصی دارد می تواند در امر رشد معرفتی و علمی اعضای حلقه ها موثر باشد.
امام جماعت یک مربی و مشاور می باشد، بنابراین سرگروه ها باید تحت نظر ایشان انتخاب شوند و مطالب و موضوعات تربیتی و آموزشی را با هماهنگی به متربیان انتقال دهند؛
از آنجایی که پایه اصلی این طرح نوجوانان و جوانان هستند، امام جماعت می تواند با ارتباط گیری با این قشر نقش مهمی را در جذب و آموزش آنها داشته باشد.
**از ظرفیت نماز جماعت برای جذب بیشتر نوجوانان و جوانان استفاده کنیم**
**چه راههایی برای جذب نوجوانان و جوانان پیشنهاد می کنید؟
یکی از مهم ترین فعالیتی که در مساجد صورت می گیرد اقامه نماز جماعت می باشد، که می توان از ظرفیت نماز جماعت برای جذب نوجوانان و جوانان استفاده نمود. در نمازهای جماعت باید از نوجوانان در بخشهای مختلف مثل، اذان، مُکبری و قرائت قرآن استفاده نمود تا برای آنها جذاب تر باشد. در کل نمازهای جماعت ظرفیت بالایی برای نقش آفرینی قشر نوجوان و جوان دارد.
**از آثار و اندیشه شهدا جهت آموزش به متربیان استفاده شود**
**قبل از اجرای طرح صالحین، چه برنامه هایی برای پرورش مخاطبین انجام می دادید و در حال حاضر چه فعالیت هایی را در نظر دارید؟
طرح شجره طیبه صالحین یک کار سازمان یافته و تشکیلاتی تر نسبت به فعالیت هایی است که قبلا روحانیون به صورت پراکنده انجام می دادند.
قبل از اینکه طرح صالحین به صورت رسمی شکل بگیرد، برای پرورش نوجوانان و جوانان جلسات معرفت افزایی خصوصاً دانشجویان و طلاب برگزار می کردیم. قبل از این طرح و چه در حال حاضر سعی می کنیم که آثار شهید مطهری را ملاک و الگو قرار دهیم و آثار ایشان را مورد بحث و گفتگو قرار می دهیم و معمولاً نیز سعی می کنیم تا این جلسات به صورت دوطرفه باشد، یعنی بصورت پرسش و پاسخ بین متربیان و سرگروه ها یا مربی؛ و در این میان آموزش هایی نیز در نظر داری
